در دورانی نزدیک به نیم قرن، از انقلاب مشروطیت تا انقلاب اسلامی، زنان ایران به تدریج در تلاشی پیگیر و روزافزون به حقوق و آزادی هایی در عرصه های آموزشی و سپس در زمینه های سیاسی و اقتصادی دست یافتند که در آن دوران در جوامع اسلامی کم مانند بود. همین دستاوردها آگاهی های ذهنی، فرهنگی و اجتماعی لازم برای ادامه جنبش برابری کامل زن و مرد ایرانی در جامعه ایران را، به رغم مقاومت های گسترده نظام جمهوری اسلامی، فراهم آورد.
ره نشانه های جنبش زنان (پس از انقلاب)
۱۳۵۷ (۱۹۷۹)
- با پیروزی انقلاب اسلامی در ۲۲ بهمن، آیتالله خمینی و هوادارانش به قدرت میرسند.
- خمینی قانون حمایت خانواده (۱۳۴۶) را لغو میکند.
- حکومت تازه تلاشهای خود را برای پالایش جامعۀ ایران از آثار نفوذ غرب آغاز میکند. اسلامی کردن وضع زنان سنگ بنای این انقلاب شمرده میشود.
- خمینی اعلام میکند که زنان نمیتوانند به مقام قضاوت برسند و باید در محل کار خود دارای حجاب اسلامی باشند.
- در روز ۱۷ اسفند و به مناسبت روز جهانی زن، هزاران تن از زنان در اعتراض به سیاست تبعیض جنسیتی دولت در خیابانهای تهران به تظاهر و راه پیمائی میپردازند. این تظاهرات، گرچه با دخالت نیروهای حزبالله سرکوب میشود و به جایی نمیرسد، نخستین جلوۀ خواستهای جامعۀ مدنی پس از استقرار حکومت اسلامی است.
۱۳۵۸ (۱۹۷۹)
- خمینی اعلام میکند که کنارههای دریا و باشگاههای ورزشی باید زنانه و مردانه شوند.
- در پی یک همهپرسی عمومی، استقرار جمهوری اسلامی ایران رسمیت مییابد.
- قانون اساسی جمهوری اسلامی خمینی را به رهبری دولت و حاکمیت بر سه قوّۀ اجرائیه، مقننه و قضائیه منصوب میکند.
- روابط و امور خانوادگی در کانون توجه قوانین زنان قرار میگیرند. ماده 3 قانون اساسی جمهوری اسلامی حقّ زنان به آموزش، اشتغال و برابری آنان با مردان را، به شرط سازگار بودنشان با احکام اسلامی، به رسمیت میشناسد. امّا، این حقوق را به هر حال تحت الشعاع وظیفۀ اصلی زن به عنوان مادر قرار میدهد.
۱۳۵۹ (۱۹۸۰)
- کابینۀ دولت بنی صدر در لایحهای اصلاح قانون دادگاههای مدنی خاص را پیشنهاد میکند، که درسال ۱۳۵۸ به تصویب شورای نگهبان رسیده بود. بر پایۀ این لایحه «اگر در بارۀ مورد خاصی از روابط خانوادگی دستورالعملی نه از سوی مجلس تصویب شده باشد و نه از سوی شورای نگهبان، دادگاه مدنی خاص میتواند رأی خود در آن مورد را با استناد به فتاوی خمینی صادرکند.»
- فرّخ رو پارسای، وزیر سابق فرهنگ و از مدافعان پرشور حقوق زنان ایران، پس از یک محاکمۀ مخفی و اختصاری به اتهام ترویج فحشاء و پیروی از دین بهائی اعدام میشود.
- انقلاب فرهنگی، با هدف پاکسازی استادان و دانشجویانی که از دید حکومت جمهوری اسلامی غربزده بهشمار میروند، رسمیت می یابد. در اواخر فروردین ماه، شورای انقلاب، با تأیید روحالله خمینی، به گروههای سیاسی فعال در دانشگاهها، برای تخلیه دفترهای خود در دانشگاهها، مهلتی سه روزه می دهد. طی این روزها، درگیری و خشونت در دانشگاههای مختلف ایران شدت می گیرد و به مرگ و مجروح شدن چندین نفر می انجامد. این رویدادها به بسته شدن دانشگاهها، به مدتی بیشتر از دو سال و به اخراج صدها تن از استادان و هزاران تن از دانشجویان دگراندیش، چپگرا و لیبرال منجر می شود.
- با اعلام «انقلاب اداری» از سوی خمینی، زنان موظف به حفظ حجاب اسلامی در دوائر دولتی میشوند. بنی صدر نیز به نوبۀ خویش از زنان میخواهد که برای مبارزه با «فرهنگ مصرفی غربی» این وظیفه را اجرا کنند.
- چهار زن به نمایندگی در نخستین دورۀ مجلس شورای اسلامی انتخاب میشوند: گوهرالشریعۀ دستغیب، اعظم طالقانی (دختر آیتالله طالقانی)، عاطفۀ رجائی و مریم بهروزی
- آغاز جنگ ایران و عراق
۱۳۶۰ (۱۹۸۱)
فرشته هاشمی، شهین طباطبائی و زهرا رهنورد «جامعۀ زنان انقلاب اسلامی» را برپا میکنند. هدف این سازمان بالابردن آگاهی زنان به نقش «اصیل» و «راستین»شان در جامعۀ نوین ایران است.
۱۳۶۱ (۱۹۸۲)
شورای نگهبان قانون مصوب مجلس را که ناظر بر حق مادر به حضانت کودکان صغیرش (پسر تا دو سالگی و دختر تا هفت سالگی) پس از طلاق است به دلیل مغایرت با شریعت اسلام رد میکند.
همۀ مراکز آموزشی، به استثنای دانشگاهها، منحصراً پسرانه یا دخترانه میشوند.
۱۳۶۲ (۱۹۸۳)
- قانون جزای اسلامی تصویب میشود. طبق این قانون، زنی که حجاب اسلامی را رعایت نکند به ۷۴ ضربه شلاق محکوم میشود. نیز ارزش زن به یک دوّم ارزش مرد کاهش مییابد.
- بنیاد شهید، که به قصد کمک به بازماندگان جنگ ایران وعراق تأسیس شده است، برای کاستن از هزینۀ ازدواج زنان بازمانده به آنان وامی ویژه میپردازد.
- بازگشایی دانشگاهها پس از انقلاب فرهنگی
- خمینی در فتوائی ازدواج موقت (صیغه) را مشروع و مجاز اعلام میکند.
- کمیسیونهائی برای تدوین قانون مدنی بر پایۀ تفسیری واحد از شرع اسلام تشکیل می شود.
- زن روز، نشریۀ ویژه زنان، به انتشار بحثهائی دربارۀ وجود تفسیرهای گوناگون از شرع می پردازد.
- چند تن از نمایندگان مجلس شورای اسلامی طرحی در بارۀ وضع «زنان بیسرپرست» ارائه میکنند. هدف طرح کمک به خودکفا شدن زنان و یاری به کودکان یتیم شدۀ شهیدان جنگ ایران و عراق است. این طرح درسال ۱۳۶۶ به تصویب مجلس میرسد.
۱۳۶۴ (۱۹۸۵)
- مرکز مطالعات دینی زنان با نام «جامعة الزهراء» در قم تأسیس میشود. این نخستین باری است که شهر قم اجازۀ بازشدن یک مدرسۀ زنانه میدهد. با این همه، در مراکز آموزش عالی کشور برخی از رشتههای تحصیلی بر زنان بسته است، به ویژه رشتههائی که در آن ارتباط رو در رو بین زن و مرد پرهیزناپذیر بهشمار میرود، از مدیریت گرفته تا مهندسی.
- خمینی در یک سخنرانی از ضرورت شرکت زنان در جنگ ایران و عراق سخن میگوید. «جامعة الزهراء» در قم نیز، به تبعیت از این سخن، به بسیج زنان برای دفاع از کشور، در یکی از خونینترین جنگهای تاریخ معاصر ایران میپردازد.
۱۳۶۶ (۱۹۸۷)
شورای اجتماعی و فرهنگی زنان «به منظور ارائۀ پیشنهادهای مناسب برای سیاست دولت دربارۀ زنان» تشکیل میشود.
۱۳۶۷ (۱۹۸۸)
- جمهوری اسلامی پیشنهاد آتش بس در جنگ با عراق را که در گفتوگوهای طرفین در ژنو زیر نظر سازمان ملل متحد تهیه شده بود، میپذیرد. وضع آشفتۀ اقتصاد و تأسیسات زیربنائی ایران دولت را وادار میکند که ورود زنان به بازار کار را بپذیرد. دوبرابر شدن جمعیت ایران در ظرف یک دهه نیز دولت را، برای کاهش نرخ افزایش جمعیت، ناچار به اجرای یک برنامۀ جدّی تنظیم خانواده میکند.
- در مرداد و شهریور، تعداد زیادی از زندانیان عضو گروههای سیاسی مخالف در زندانهای کشور اعدام میشوند. در بین معدومین شماری از زنان نیز به چشم می خورند.
۱۳۷۱ (۱۹۹۲)
شهلا شرکت مجلۀ «زنان» را منتشر میکند.
۱۳۷۲ (۱۹۹۳)
فائزۀ هاشمی امکانات انجام بازیهای زنان آسیا را فراهم میکند.
۱۳۷۳ (۱۹۷۴)
- بر پایۀ قانونی که از مجلس میگذرد زنان میتوانند به عنوان مشاور حقوقی در دادگاههای خانوادگی و عدالت اداری خدمت کنند.
- شهلا حبیبی و معصومه ابتکار مأمور تشکیل هیات نمایندگی ایران برای شرکت در چهارمین کنفرانس جهانی زنان سازمان ملل متحد در پکن میشوند. برای انجام این مأموریت نخستین گردهمائی سازمانهای غیردولتی زنان را تشکیل میدهند. هماهنگکنندگان کنفرانس پکن در مجموع ۱۵ سازمان جدید غیردولتی زنان ایران را به رسمیت میشناسند. بیشتر این سازمانها پس از پایان کنفرانس پکن منحل شدند. در جلسات کنفرانس، نمایندگان ایران — در مخالفت با پیشنهادهای مساعد به پیشبرد حقوق زنان، به ویژه پیشنهادهای مربوط به حقوق زنان در بارداری و قوانین حمایت از خانواده– با هیئت نمایندگی واتیکان و هیاتهای دیگر دولتهای محافظهکار همنوا می شوند.
۱۳۷۵ (۱۹۹۶)
- انتخابات دورۀ پنجم مجلس شورای اسلامی برگزار میشود. ۱۷۹ نامزد زن و ۲۷۵۱ نامزد مرد بر سر ۲۹۰ کرسی به رقابت با یکدیگر میپردازند. ۱۴ نامزد زن انتخاب میشوند و در میان آنان فائزۀ رفسنجانی در تعداد رأیهایش در مرتبۀ دوّم قرار میگیرد. شایع است که فائزه هاشمی نماینده نخست این انتخابات از شهر تهران بوده ولی به دلیل زن بودنش پس از علی اکبرناطق نوری به عنوان نماینده دوم اعلام میشود.
- نخستین مسابقۀ ورزشکاران زن ایرانی پس از انقلاب برگزار میشود.
۱۳۷۵ (۱۹۹۷)
- سیمین بهبهانی به نامزدی دریافت جایزه ادبیات نوبل برگزیده میشود.
- سازمان دیدهبان حقوق بشر از شیرین عبادی به خاطر کوششهایش برای تأمین حقوق زنان و کودکان تقدیر میکند. وی بنیانگذار کمیتۀ غیرانتفاعی حقوق کودکان است.
- محمد خاتمی، نامزد اصلاحطلبان، بر رقیب انتخاباتیاش با اکثریتی قاطع پیروز میشود و به مقام ریاست جمهور دست مییابد. ۶۵ درصد از زنان شرکتکننده در انتخابات به خاتمی رأی میدهند و به مهمترین پایگاه سیاسی اصلاحطلبان تبدیل میشوند.
- قانونی در بارۀ اشتغال پاره وقت زنان از مجلس میگذرد. به توجه به مسئولیتهای زنان در خانه زنان میتوانند با شش ساعت کاردر روز معادل هشت ساعت کار دستمزد دریافت کنند.
- خاتمی زهرا شجاعی را به عنوان مشاور خود در امور زنان بر میگزیند. مظاهری، آیتاللهی محافظهکار، با الحاق ایران به «کنوانسیون بینالمللی رفع انواع تبعیض از زنان»، به سبب ناسازگاری آن با شریعت اسلام، مخالفت میکند.
- برای نخستین بار پس از انقلاب، تعداد زیادی از زنان برای دیدن مسابقۀ فوتبال بین ایران و استرالیا و تشویق تیم ایران، با شکستن درهای ورودی و عقب راندن مأموران امنیتی، وارد استادیوم آزادی میشوند.
۱۳۷۷ (۱۹۹۸)
- سمیرا مخملباف، در سن ۱۸ سالگی، به عنوان جوانترین کارگردان سینما در «جشنواره فیلم کن» شرکت میکند و فیلماش را که «سیب» نام دارد به تماشا میگذارد.
- قانون تازهای که در بارۀ اشتغال زنان از مجلس گذشته است، با توجه به مسئولیتهای خانوادگی زنان، ۱) زنانی که اشتغال تماموقت دارند میتوانند با اجازۀ همسرشان، سه چهارم شاغلان تماموقت کار کنند و آن را کار تمام وقت به شمار آورند؛ و ۲) زنانی که پاره وقت کار میکنند از مزایائی که به آنان تعلق میگیرد از جمله مزایای دوران بارداری محروم نخواهند شد.
- با اصلاح ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی، ناظر بر مهریۀ زن، هنگام طلاق شوهر مهریه را بر پایۀ ارزش واقعی آن، یعنی با در نظر گرفتن تورم، پرداخت خواهد کرد.
- طبق مادۀ ۱۱۷۳ قانون مدنی که از مجلس میگذرد، هنگام طرح دعوای حضانت کودک، یک مشاور حقوقی زن در دادگاه حاضر خواهد بود.
- دو طرح اصلاحی بحثانگیز در مجلس مطرح میشود: استفاده از عکس زن در نشریهها، مجلههای سینمایی و دیگر رسانههای تصویری مطلقاً ممنوع است زیرا چنین استفادهای مثابه انکار عزّتی است که اسلام به زنان اعطا کرده. هدف اصلاحیه محدودکردن آزادیهائی است که پس از انتخاب خاتمی به ریاست جمهوری به رسانهها داده شده بود. قانون جدا کردن زن و مرد در بیمارستانها و کلینیکهای پزشکی تصویب میشود. شورای نگهبان، امّا، آن را به علّت هزینۀ زیاد .اجرایش رد می کند.
- سعید محسنزاده، روحانی مورد احترام و آموزش دیده در حوزۀ علمیۀ قم، در تفسیر دیگری از احکام اسلام به انتقاد از اصلاحات یاد شده میپردازد و آنها را مغایر با فقه اسلامی میشمرد. دو ماه پس از چنین اظهار نظرهائی محسنزاده پس از خلع لباس به زندان فرستاده میشود.
۱۳۷۸ (۲۰۰۰)
- یک بار دیگر، سمیرا مخملباف به عنوان جوانترین کارگردان سینما در جهان، در «جشنواره فیلم کن» شرکت میکند و برای دومین فیلم سینمایی وی به نام «تخته سیاه» موفق به گرفتن جایزۀ هیئت داوران جشنواره میشود.
- انتخابات دورۀ ششم مجلس شورای اسلامی با شرکت ۵۷۲۳ نامزد نمایندگی برگزار میشود. ۴۱۷ تن از نامزدان زن اند.
- بیش از ۶۰۰ دانشجوی پزشکی دانشگاه دخترانۀ قم در برابر وزارت بهداری در تهران تجمع میکنند و به اعتراض میپردازند. اعتراض تظاهرکنندگان به محرومیتشان از امکانات مناسب برای آموزش پزشکی است زیرا شمار اندک استادان زن دانشکده برای تدریس آنان کفایت نمیکند. به ادعای محافظهکاران، امّا، دانشکدۀ دخترانۀ پزشکی قم خود .نمونۀ بارز یک نهاد آموزشی اسلامی است زیرا به آموزش پزشکان زن برای مداوای بیماران زن میپردازد.
- با ورود چند نمایندۀ اصلاحطلب زن با روسری به مجلس، بحث در بارۀ حجاب مناسب برای آنان در دستور کار قرار میگیرد.
- برای بزرگداشت روز زن، نخستین گردهمآیی زنان پس از انقلاب در تهران برگزار میشود.
۱۳۷۹ (۲۰۰۱)
- مؤسسۀ هاینریش بٌل کنفرانسی در برلن در بارۀ «ایران پس از انتخابات ریاست جمهور» برگزار میکند. جمعی از روشنفکران و کوشندگان حقوق بشر ایران، از جمله مهرانگیز کار، شهلا لاهیجی، و شهلا شرکت، با اجازۀ مقامات دولتی ایران، در این کنفرانس شرکت میکنند و به بحث در بارۀ جنبش نوپای اصلاحات در ایران میپردازند.
- در این کنفرانس، کار و لاهیجی، ضمن انتقادهای تند از کندی پیشرفت جنبش اصلاحات، تسلط روحانیون بر نظام حقوقی ایران را تهدیدی جدّی نسبت به حقوق زنان میشمرند.
- در بازگشت به ایران پس از پایان کنفرانس برلن، همۀ ایرانیان شرکتکننده در کنفرانس به اتهام «اقدام بر علیه امنیت داخلی کشور و توهین به نظام مقدس جمهوری اسلامی» بازداشت میشوند. در جریان محاکمۀ بازداشت شدگان، با متهمان مسلمان و سکولار به دو گونۀ کاملاً متفاوت رفتار میشود. اکراه متهمان مذهبی به پشتیبانی از متهمان سکولار به تضعیف ائتلاف شکنندهای میانجامد که بین گروههای گوناگون سیاسی و ایدئولوژیک در زمینۀ حقوق زنان پدیدار شده است.
- قوۀ قضائیه دستکم ۱۲ نشریۀ اصلاحطلب را توقیف میکند.
- نشریه های دیگری نیز توقیف میشوند و به این ترتیب شمار نشریههای بسته شده به ۱۸ میرسد
- نمایندگان زن دورۀ ششم مجلس شورای اسلامی در طرحی پیشنهاد میکنند که ایران به «کنوانسیون رفع هرگونه تبعیض علیه زنان» (CEDAW) ملحق شود.
۱۳۸۱ (۲۰۰۲)
طبق آمار رسمی ۶۰ درصد دانشجویان دانشگاهها زناند، که رقمی حدود دوبرابر تعداد دختران دانشجو در سال ۱۳۶۱ است.
۱۳۸۲ (۲۰۰۳)
شیرین عبادی، وکیل دادگستری و کوشندۀ حقوق بشر در ایران، به خاطر تلاشهایش برای تأمین و پیشبرد حقوق زنان، کودکان و پناهندگان، به دریافت جایزۀ صلح نوبل مفتخر میشود. وی نخستین زن ایرانی و نخستین زن مسلمانی است که به این افتخار دست مییابد.
۱۳۸۴ (۲۰۰۵)
- کوشندگان زن مذهبی و سکولار برای اعتراض به محرومیت زنان در نامزد شدن در انتخابات ریاست جمهوری، در برابر دفتر رئیس جمهور به تجمعی نشسته میپردازند.
- بیش از صد تن از زنان کوشندۀ حقوق بشر، به قصد اعتراض به سیاست تبعیض جنسیتی دولت، هنگام برگزاری مسابقۀ فوتبال بین ایران و بحرین در برابر استادیوم آزادی تهران تجمع میکنند و سرانجام میتوانند راهی به درون استادیوم باز کنند و به تماشای نیمۀ دوم مسابقه بپردازند.
- جمعی از کوشندگان حقوق زن در یک گردهمایی خیابانی خواستار تجدید نظر در قانون اساسی جمهوری اسلامی میشوند به ویژه برای تحریم چندهمسری، حقوق برابر زن و مرد در طلاق، حضانت مشترک فرزند پس از جدایی زن و شوهر، حقوق برابر زن و مرد در ازدواج، افزایش حداقل سن ازدواج برای دختران از ۹ به ۱۸ سالگی و حقوق برابر زن و مرد در ادای شهادت. نیروهای انتظامی جمهوری اسلامی شرکتکنندگان در این گردهماییرا به خشونت پراکنده میکنند.
- محمود احمدینژاد، شهردار محافظهکار و بنیادگرای تهران، در انتخابات دور دوم ریاست جمهوری بر رقیبش، رئیس جمهور سابق، علیاکبر هاشمی رفسنجانی پیروز میشود. گرچه نامزدان دیگر این مقام در مبارزۀ انتخاباتی برای جلب زنان رأیدهنده به رقابت میپردازند، احمدینژاد در بارۀ حقوق زنان به خاموشی کامل بسنده میکند.
- وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخشنامهای اشتغال زنان را به کار بیرون از خانه به ساعات روشن روز محدود میکند با این ادعا که چنین محدودیتی به زنان اجازه میدهد که مسئولیتهای خانوادگی خویش نیز بپردازند.
۱۳۸۴ (۲۰۰۶)
- محدودیتهای مربوط به بزرگداشت روز جهانی زن که در دوران ریاست جمهوری خاتمی کاهش یافته بود، دوباره احیا میشود.
- زنان در بزرگداشت این روز تنها می توانند در گردهماییهای کوچک و پراکنده شرکت کنند.
- کمیسیون زنانِ حزب مشارکت در همایشی سالگرد (هجری قمری) تولد فاطمه، دختر پیامبر اسلام را، که روز رسمی بزرگداشت زن در جمهوری اسلامی است، به جانشینی روز جهانی زن میپذیرند. نیروهای انتظامی شرکت کنندگان در گردهمایی کوشندگان حقوق زن در پارک لاله تهران، از جمله سیمین بهبهانی را مضروب و متفرق میکنند.
۱۳۸۵ (۲۰۰۶)
- زهره طبیبزاده نوری، مشاور احمدینژاد، به ریاست مرکز زنان و امور خانوادگی منصوب میشود. وی در تشریح اعتقاداتش میگوید: «انکار نمیکنم که در قوانین ناظر بر حقوق زنان ایران حفرههایی وجود دارد، امّا تا هنگامی که زندهام و مسئولیت ادارۀ این مرکز را برعهده دارم اجازه نخواهم داد کسی به امضای قراردادهای بینالمللی، از جمله «کنوانسیون رفع هرگونه تبعیض علیه زنان» دست زند. «ما خود میتوانیم این حفرهها را با تکیه بر احکام اسلامی پر کنیم. من دلیلی برای تقلید از مدل های ناموفق غربی نمیبینم.»
- کوشندگان مسلمان و سکولار حقوق زن در ائتلاقی «کمپین یک میلیون امضا» را برای اصلاح قانون حمایت خانواده آغاز میکنند.
۱۳۸۶ (۲۰۰۷)
لایحه تازۀ حمایت خانوادهای که دولت تهیه کرده است حقوق زنان را، از آنچه قانون کنونی برایشان شناخته، محدودتر میکند.
۱۳۸۷ (۲۰۰۸)
مأموران پلیس به دفتر حقوق بشر شیرین عبادی، برندۀ جایزۀ صلح نوبل، حمله و آن را مهر و موم میکنند. مقامات دولتی ادعا میکنند که این دفتر به فعالیتهای سیاسی غیرقانونی پرداخته است.
۱۳۸۷ (۲۰۰۸)
- هیئت نظارت بر مطبوعات، با تایید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، پروانۀ مجلۀ معتبر «زنان» را لغو و شهلا شرکت، مؤسس این نشریه، را متهم میکند که «تصویری سیاه از جمهوری اسلامی ارائه میدهد و «با چاپ مطالب منافی اخلاق» به روحیه و سلامت فکر خوانندگان مجله آسیب میرساند.
- مخالفت یکپارچۀ زنان با تصویب لایحۀ پیشنهادی حمایت خانواده به نتیجه میرسد و تصویب این لایحه تا انجام بررسیهای بیشتر به تعویق میافتد.
۱۳۸۸ (۲۰۰۹)
- در دوران مبارزه انتخاباتی برای تعیین رئیس جمهور، هر سه رقیب احمدینژاد برای جلب آراء زنان تلاش میکنند. زهرا رهنورد، همسر میرحسین موسوی نامزد اصلاحطلبان، با شکستن سنّت به حمایت علنی از نامزدی همسرش میپردازد، به دفاع از حقوق اجتماعی بیشتر برای زنان برمیخیزد و تصویب «کنوانسیون رفع هرگونه تبعیض نسبت به زنان» را یکی از هدفهای اصلی همسرش به شمار میآورد.
- احمدینژاد بار دیگر در انتخاباتی بحثبرانگیز به ریاست جمهور انتخاب میشود. نامزدان بازنده، با تکیه بر موارد تقلب در حوزههای رأیگیری و در شمارش و خواندن آراء، نتایج انتخابات را به چالش میکشند. اعتقاد عمومی به دخالت غیرقانونی دولت در انتخابات به تظاهرات و راه پیمائیهای گسترده و بیسابقۀ عمومی میانجامد. در این تظاهرات زنان نقشی کلیدی ایفا میکنند.
- حملههای خشونت بار پاسداران و بسیجیان به تظاهرکنندگان شماری کشته و زخمی برجای میگذارد از آن جمله ندا آقا سلطان زنی ۲۶ ساله که ظاهرا با گلولۀ یک بسیجی در دم جان میسپارد. تصاویر ویدیوئی قتل غمانگیز وی در ایران و سراسر جهان همهگیر میشود.